Ο κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ Μιχαήλ Τρίτος κάνει έκκληση για τη βοήθεια του “μαρτυρικού”, όπως τον χαρακτηρίζει, ιεράρχη, ο οποίος είχε το θάρρος να διακηρύξει ότι η “μακεδονική” εκκλησία των Σκοπίων είναι σχισματική γιατί περιφρονεί βασικές αρχές της ορθόδοξης εκκλησιολογίας και προτάσσει εθνοφυλετικές σκοπιμότητες.
Η ρήξη με τη σερβική εκκλησία
Όπως αναφέρει ο κ. Τρίτος στο βιβλίο του “Νεώτερες εξελίξεις στη σχισματική εκκλησία των Σκοπίων”, η εν λόγω εκκλησία ιδρύθηκε το 1958 με πλήρη περιφρόνηση των βασικών αρχών της ορθόδοξης εκκλησιολογίας, με πρόταξη εθνοφυλετικών σκοπιμοτήτων και παρά την αντίδραση της σερβικής εκκλησίας και της σύνολης της ορθοδοξίας. Στους κόλπους της περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του σημερινού πληθυσμού της χώρας.
Μετά τη δημιουργία του κράτους των Σκοπίων, καθώς και την επίσημη αναγνώρισή του από τη διεθνή κοινότητα, κρίθηκε αναγκαίο να δοθεί μια λύση και στο εκκλησιαστικό πρόβλημα. Για την επίλυση αυτού του ακανθώδους προβλήματος πραγματοποιήθηκαν από το 1999 έως το 2002 πέντε διμερείς επαφές μεταξύ εκπροσώπων του πατριαρχείου της Σερβίας και της σχισματικής εκκλησίας των Σκοπίων στο Βελιγράδι, στην Κωνσταντινούπολη, στο Μπιγκόρσκι, στο Κάλενιτς και στη Βόντοτσα, χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
Στην προσπάθεια ανεύρεσης λύσης παρενέβη και το οικουμενικό πατριαρχείο, το οποίο όρισε διαμεσολαβητή τον αρχιεπίσκοπο Τιράνων και πάσης Αλβανίας Αναστάσιο.
Ο αρχιεπίσκοπος Αλβανίας επισκέφθηκε τα Σκόπια τον Απρίλιο του 2002 και κατέστησε σαφές στον εκεί αρχιεπίσκοπο Στέφανο ότι η έξοδος από την απομόνωση περνάει από το σερβικό πατριαρχείο. Ο Αναστάσιος κατόρθωσε να επαναφέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τις δύο πλευρές. Η συνάντηση έγινε στην πόλη Νις της Σερβίας στις 17 Μαΐου του 2002.
Οι συνομιλίες διεξήχθησαν σε πνεύμα κατανόησης και αδελφικής αγάπης. Τα δύο μέρη υπέγραψαν προσχέδιο συμφωνίας, με το οποίο λύνονταν δύο βασικά προβλήματα, όπως το όνομα και το καθεστώς στην ΠΓΔΜ. Συγκεκριμένα, συμφωνήθηκε να ονομαστεί η εκκλησία των Σκοπίων αρχιεπισκοπή Αχρίδας και να της δοθεί ευρεία αυτονομία.
Δυστυχώς το σχέδιο αυτό, το οποίο θα έδιδε λύση στο υφιστάμενο πρόβλημα, ύστερα από έντονες πιέσεις των εθνικιστικών κύκλων των Σκοπίων απορρίφθηκε από την ιερά σύνοδο της εκκλησίας των Σκοπίων με την αιτιολογία ότι η υλοποίησή του θα ισοδυναμούσε ουσιαστικά με την κατάργηση του ονόματος και της αυτονομίας της εκκλησίας.
Ο μητροπολίτης Βέλεσκυ και Ποβαντάρσκυ Ιωάννης διαφώνησε με την απόφαση της συνόδου της σχισματικής εκκλησίας των Σκοπίων. Υποστήριξε ότι η απόφαση του Νις είναι η μόνη η οποία μπορεί να βγάλει την εκκλησία των Σκοπίων από το αδιέξοδο και να της δώσει τη δυνατότητα κοινωνίας με τις λοιπές ορθόδοξες εκκλησίες. Η πρότασή του δεν έγινε δεκτή και ο ίδιος επανέφερε τη μητρόπολή του στους κόλπους της μητρός εκκλησίας της Σερβίας, η οποία τον δέχθηκε σε λειτουργική και κανονική κοινωνία.
Η εκκλησία των Σκοπίων κήρυξε έκπτωτο τον Ιωάννη στις 6 Ιουλίου του 2002 και ο μητροπολίτης εκδιώχθηκε βίαια από το μητροπολιτικό μέγαρο και τη μονή Αγίου Γεωργίου Νεγοτίνο.
Σε αυτή την αντικανονική πράξη της ιεράς συνόδου της εκκλησίας των Σκοπίων αντέδρασε η ιερά σύνοδος της σερβικής εκκλησίας, η οποία όρισε τον μητροπολίτη Ιωάννη έξαρχο του πατριαρχείου της Σερβίας. Στο ίδιο έγγραφο το πατριαρχείο της Σερβίας κατηγορεί την ιερά σύνοδο της εκκλησίας των Σκοπίων και τα κρατικά όργανα για την απάδουσα στους ιερούς κανόνες και τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα άσκηση βίας σε βάρος του μητροπολίτη Ιωάννου.
Για όλους τους ανωτέρω λόγους, η ιερά σύνοδος του πατριαρχείου της Σερβίας κήρυξε άκυρη την απόφαση της εκκλησίας των Σκοπίων και αναγνώρισε τον μητροπολίτη Ιωάννη κανονικό μητροπολίτη της ιεράς μητροπόλεως Βέλεσκυ-Ποβαντάρσκυ.
Η πράξη αυτή του πατριαρχείου της Σερβίας προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών στα Σκόπια. Ο υπουργός Εξωτερικών της ΠΓΔΜ Σλόμπονταν Τσάτουλε προειδοποίησε ότι οι παραδοσιακά καλές διμερείς σχέσεις της χώρας του με τη Σερβία είναι δυνατόν να επηρεαστούν. Το κόμμα VMRO-DPMNE με ανακοίνωσή του ανέφερε ότι “η σερβική εκκλησία επιχειρεί να υποβάλλει παλαιά σενάρια για την άρνηση της υπάρξεως μακεδονικής ταυτότητας”.
Οκτώ μήνες στη φυλακή
Στις 20 Ιουλίου 2003, όταν ο μητροπολίτης Ιωάννης τελούσε το μυστήριο του βαπτίσματος στον ιερό ναό του Αγίου Δημητρίου Βιτωλίων, η αστυνομία τον συνέλαβε και τον προφυλάκισε για πέντε ημέρες και τον οδήγησε σε δίκη με την κατηγορία της αυθαίρετης εισόδου σε ναό. Του επιβλήθηκε ποινή ενός έτους και φυλάκιση ενός έτους με αναστολή δύο ετών.
Ο αρχιεπίσκοπος έμεινε οκτώ μήνες στις φυλακές των Σκοπίων “Ιντρίζοβο”. Ύστερα από έντονες διαμαρτυρίες των εκκλησιαστικών αρχών και των διεθνών οργανισμών αφέθηκε ελεύθερος.
Στη συνέχεια το δικαστήριο των Σκοπίων τον κατηγόρησε ότι καταχράστηκε χρήματα. Ο αρχιεπίσκοπος Ιωάννης φυλακίστηκε ξανά και αποφυλακίστηκε στις 20 Απριλίου του 2007. Πρόσφατα καταδικάστηκε εκ νέου και μέχρι τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές ελλοχεύει ο κίνδυνος νέας σύλληψής του.
- Ο αρχιεπίσκοπος Ιωάννης, που κινείται μεταξύ Σερβίας και Ελλάδας, είναι ελληνομαθής, ένθερμος υποστηρικτής των ελληνικών δικαίων και υποψήφιος διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ.
ΠΗΓΗ: Απόσπασμα από το βιβλίο του καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ Μιχαήλ Τρίτου “Νεώτερες εξελίξεις στη σχισματική εκκλησία των Σκοπίων”
«Μακεδονία»27/10/2010/ - Επιμέλεια Στελίνα Μαργαριτίδου
